Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, ένας φόρος τιμής στις ποιητικές φωνές που σίγησαν μέσα στο 2020.
Μέσα από τα ποιήματά τους και τις σκέψεις τους συνέβαλαν με τη σειρά τους κι εκείνες – όπως αναρίθμητες άλλες στο βάθος των χρόνων – στην αέναη προσπάθεια σύνθεσης ενός οικουμενικού και -πάντα- αφηρημένου πορτρέτου της ποίησης.
«Βαδίζεις σε μιαν έρημο. Ακούς ένα πουλί να κελαηδάει. Όσο κι αν είναι απίθανο να εκκρεμεί ένα πουλί μέσα στην έρημο, ωστόσο εσύ είσαι υποχρεωμένος να του φτιάξεις ένα δέντρο. Αυτό είναι το ποίημα».
Κική Δημουλά
«Το ποίημα γεννιέται από μια πληγή. Το ποίημα είναι η ουλή της πληγής.»
Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ
«Η ζωή μου πήγε θυσία στην ποίηση.»
Ντίνος Χριστιανόπουλος
«Από την εποχή του κατακλυσμού ο ποιητής ανήκει στ’ αμφίβια.»
Γιάννης Δάλλας
«Εμείς οι φυλακισμένοι του χαρτιού,
χάσαμε τόση ζωή, όσο η έκταση των γραπτών μας.
Δεν είχαμε κι άλλη λύση.
Ήρθαμε και δεν μας περίμεναν.
Χτυπήσαμε την πόρτα, αλλά δεν μας άνοιξαν.
Μιλήσαμε και η γλώσσα μας ήταν ξένη.
Καταφύγαμε στο χαρτί, ζητώντας άσυλο,
όμως κι εδώ εξόριστοι είμαστε.
Δεν είχε χώρο για μας, μόνο για τις λέξεις.»
Περικλής Κοροβέσης
«Κι αν βλέπουμε τα πράγματα per speculum in aenig-
mate,
η ποίηση είναι ένα γιγαντιαίο project αγάπης.
Εάν ισχύει ότι ο άνθρωπος
–όπως μας έλεγαν οι θεολόγοι-
υψώνεται ως τον Θεό μέσω του άλλου,
τότε το ποίημα είναι μια φλόγα θεϊκή.»
Δημήτρης Ελευθεράκης
« Ήμουν ποιητής προτού καν σπουδάσω κινηματογράφο. Το πρώτο μου βιβλίο το έβγαλα πριν φύγω. Μου αρέσει η απώλεια στην ποίηση. Μέσα από ένα ποίημα χάνεσαι, παύεις να είσαι εσύ, ο εαυτός σου. Η ποίηση χτίζει έναν κόσμο που σε προσκαλεί μέσα του και ξεχνάς τον παρόντα χρόνο και τα προβλήματα που έχει. Είναι μία αλήθεια που δεν μπορώ να βρω στην καθημερινή μου ζωή.»
Λευτέρης Ξανθόπουλος
«Τα ποιήματα φτάνουν σ’ εμένα από τα δάση.
Μα δεν τα φέρνουν τα πουλιά,
ούτε τα σύννεφα.
Το κεφάλι μου πλατύ κανάλι
τα σπρώχνει σαν κορμούς
να κυλήσουν στο χαρτί,
να τρυπήσουν το τραπέζι,
το πάτωμα,
να βγουν στους δρόμους.»
Ανθή Χαραλάμπη
«Την μια φορά δεν το κατάλαβα
και αντιδρούσα έντονα, με γκρίνια.
Την άλλη το ‘νιωσα
κι ήμουν διαλλακτική και τρυφερή.
Μάταιος κόπος.
Κάποιοι αγαπημένοι
μας εγκαταλείπουν ψυχικά
καιρό πριν φύγουν.»
Έλενα Στριγγάρη
«Δεν χρειαζόμαστε τηλεσκόπια για να εκτιμήσουμε
την σιωπηλή μουσική του νυχτερινού ουρανού…»
Derek Mahon
«Σου δίνω, Κλαούντια, αυτούς τους στίχους
γιατί είσαι η αφέντρα τους.
Τους έγραψα απέριττους για να τους καταλαβαίνεις.
Είναι για σένα μόνο, αλλά εάν δεν σ’ ενδιαφέρουν,
μια μέρα ίσως διαδοθούν σ’ όλη τη Λατινική Αμερική.
Κι αν την αγάπη που τους υπαγόρευσε εσύ ακόμα την υποτιμάς,
άλλες θα ονειρεύονται μ’ αυτή την αγάπη που δεν ήταν για κείνες.
Κι ίσως θα δεις τότε, Κλαούντια, ότι αυτά τα ποιήματα
(τα γραμμένα για να σε κατακτήσουν) ξυπνούν
σε άλλα ερωτευμένα ζευγάρια που θα τα διαβάζουν
τα φιλιά που σ’ εσένα δεν ξύπνησε ο ποιητής.
[…]
Εγώ σκόρπισα παράνομα φυλλάδια,
κραύγασα ΖΗΤΩ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ! στις δημοσιές
αψηφώντας τους οπλισμένους φρουρούς.
Εγώ συμμετείχα στην επανάσταση του Απρίλη:
όμως χλομιάζω όταν περνώ απ’ το σπίτι σου
και μια σου μονάχα ματιά με κάνει να τρέμω.»
Ernesto Cardenal Martínez
«Όχι!
Όχι για μένα μη ψάχνεις
όπου δεν υπάρχω.
Εγώ ζω
σκυμμένος απάνω στο χώμα
της γης, ακολουθώντας το δρόμο
που ‘χει προγραφεί
απ’ το μαστίγιο· εκείνο,
που ξεσχίζει τη σάρκα
της Μαύρης μου ράχης.
[…]
Εγώ ζω
χαμένος στους δρόμους
ενός -κάποιου!- πολιτισμού,
που με συντρίβει
χωρίς οίκτο κανένα·
με μίσος.
[…]
Όχι!
Όχι για μένα μην ψάχνεις
σ’ αίθουσες μεγάλων σαλονιών
όπου δεν μπορείς να με βρεις·
όπου δε μου επιτρέπεται να βρίσκομαι…»
Marcelino Dos Santos (Kalungano)
«Ακούστε, ναι, ακούστε, κάτω από το κλάμα, στα ψιθυρίσματα: τότε μόνο κατοικείτε, στέκεστε, στην ποίηση: τότε μόνο δικαιολογείτε τον ισχυρισμό του Hölderlin ότι είναι ποιητικά το πώς ζει ο άνθρωπος. Τότε αποδίδετε δικαιοσύνη στην αραβική γλώσσα όπου, για πάντα, ο στίχος ονομάζεται bayt: «σπίτι».
[…]
Ένας ποιητής είναι αυτός ή αυτή που βλέπει διπλά: που βλέπει τα πράγματα και, ταυτόχρονα, βλέπει τη διαυγή σκιά τους στους πιο σκοτεινούς και παράδοξους καθρέφτες.»
Salah Stétié
«Καταμεσής της γης βαδίζω
Όμορφος
Με παλάμες άδειες
και καρδιά ορθάνοιχτη στην ξαφνική μαχαιριά.
Παιχνιδιάρικος πόθος φαντάζουν όλα σε μένα
κι έχω ένα δέντρο να του μάθω
τη γραφή και το τραγούδι.
Έπειτα το αφήνω πίσω μου
και συνεχίζω
καταμεσής της γης να βαδίζω.
Δολοφονημένος.»
Rifaat Salam
